राष्ट्रपति ज्यू हजुरको बाल्यकाल कसरी बित्यो ? प्रेनुषा पाण्डे,

काठमाडौं, भदौ २९ / राष्ट्रपति कार्यालय शीतल निवासको सभाहलमा बालबालिकाहरू राष्ट्रपतिको तीव्र प्रतिक्षामा थिए ।राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारी आएपछि राष्ट्रियगान बज्यो । त्यसपछि बालकहरू समिर बस्याल, प्रकाश नेपाली, सवीन तामाङ, राम भण्डारी र शिव रावलले राष्ट्रपतिलाई बाल गीतले स्वागत गरे ।

सुनिश्चित बाल अधिकार स् समृद्ध नेपालको आधार’ भन्ने मूल नारासहित मनाउन लागिएको ‘राष्ट्रिय बाल दिवस–२०७६’ को अवसरमा शनिबार महिला, बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक मन्त्रालयद्वारा आयोजित ‘बालबालिकासँग राष्ट्रपति’ कार्यक्रममा बालबालिकाले राष्ट्रपतिसँग आफ्ना जिज्ञासा राख्न शुरु गरे ।

शुरुमा झापाकी प्रेनुषा पाण्डेले जिज्ञासा राखिन्, ‘राष्ट्रपति ज्यू हजुरको बाल्यकाल कसरी बित्यो रु’ राष्ट्रपतिले भनिन्, ‘मेरो बाल्यकाल फरक थियो, अहिलेको समय धेरै फरक छ, त्यतिबेला आजभन्दा करीब ६० वर्ष पहिला बालबालिकाको लागि धेरै कुराहरू सोचिएको थिएन ।’त्यतिबेलाको समय, देश, काल परिस्थिति, हाम्रो देशको चेतनास्तर, समाज सबै कुराले फरक थियो । त्यो अवस्था र अहिले हेर्ने हो भने धेरै सकारात्मक परिवर्तन आएको छ ।’

राष्ट्रपति भण्डारीले आफू नेपालको राष्ट्रपति निर्वाचित भएपछि २० वर्षपछि आफ्नो माइती गाउँ भोजपुर पुगेको सुनाइन् । राष्ट्रपति भण्डारीले करीब ३५–३६ सालमा गाउँ छोडेको र विद्यालय पढ्ने समयमा बाटोघाटोको समस्या भएको, जङ्गल र पुल नभएको खोला पार गर्नुपर्ने अवस्था रहेको सुनाइन् ।उनले आफू विद्यालय अध्ययन गर्ने क्रममा कत्ति पनि सूचना, सञ्चार प्रविधिको विकास नभएको र अहिलेका विद्यार्थीको हातहातमा मोबाइल भएको प्रसङ्ग ल्याइन् ।

‘त्यतिबेला त साँझ परेपछि बत्ती हुँदैन थियो, सानो टुकी बाल्ने हो त्यो पनि मट्टितेल नभएर कहिले तोरीको तेलमा बत्ती बालेर पढिन्थ्यो । तर अहिले तपाईहरूले पनि मैले भोगेको केही अंश भोगिरहनु भएको जस्तो लाग्छ’, राष्ट्रपति भण्डारीले भनिन् ।

त्यतिबेला अक्षर चिन्न गाह्रो थियो, तपाईहरूले कलम कपीबाटै अक्षर चिन्नु भयो होला, मैले भने पहिलोचोटि अक्षर लेख्दाखेरि रातो माटो धुलो बनाएर काठको फलेकमा सिन्काले कोरेर हजुरबुबाले लेख्न सिकाइ दिनुभएको थियो’, उनले थपिन्, ‘पछि विस्तारै विद्यालय खोलेर शिक्षकहरू राखेर पढाइ हुन्थ्यो । हामी एकदमै विकट क्षेत्रबाट हुर्केर आएको हो, त्यसैले यहाँको भौगोलिक अवस्था र जनताको दुःख मलाई राम्रैसँग थाहा छ, मैले त्यो महसुस गरेको छु ।’

त्यसपछि राष्ट्रपति भण्डारीले बालबालिकाले राखेको अर्को जिज्ञासाको प्रसङ्ग ल्याउँदै पहिलेदेखि गाउँगाउँमा शिक्षा र स्वास्थ्यको समस्या थियो दुई छाक खान नपाउनेले पाउनुपर्छ भन्ने थियो परिवर्तन हुनुपर्छ भन्ने मलाई लागेको थियो तर मैले कहिल्यै म यो पदमा हुन्छु भनेर कल्पना गरेको थिइनँ’, उनले भनिन् । उनले थपिन्, ‘कल्पना नगरेपनि त्यसमा लाग्दै जाँदा समय र परिस्थितिले यो ठाउँमा पुगें त्यो हिसाबले खुशी लाग्छ कि नेपाली जनताको घरमा हुर्केको एउटा छोरी मान्छे भएर ।’

उनले आफ्नो पालामा आफ्नो घर छोराछोरीबीच खासै विभेद नभएपनि बाबुहरूको पालामासम्म भने विभेद भएको बालबालिकालाई सुनाउँदै आफ्नो पालामा गाउँकी छोरी मान्छे हाइस्कुल गएको सायद पहिलो आफू मात्रै भएको सुनाइन् ।

उनले भनिन्, ‘त्यसपछि सबै जनाले विस्तारै पढ्न शुरु गरे । केही बनिन्छ भन्ने कुनै आकांक्षा भने थिएन । गाउँमा औषधि उपचार नपाएर मान्छेहरू मरिरहेको देखेपछि देश बन्नुपर्छ भन्ने थियो ।’बालिका सम्झना गोराथोकीले राखेको जिज्ञासामा राष्ट्रपति भण्डारीले बालबालिका भनेको देशको एउटा निर्णयक जनशक्ति भएको र भोलि देश समाल्ने नेतृत्वकर्ता भएको बताइन् ।

त्यसैले राष्ट्रको सम्पूर्ण ध्यान बालबालिकाको उज्यालो भविष्यतर्फ केन्द्रित हुनुपर्ने उनको भनाइ छ । उनले बालबालिकाको सवालमा राज्यको जति जिम्मेवारी छ त्यति नै गैरसरकारी क्षेत्र र अभिभावकको पनि हुनुपर्नेमा जोड दिइन् ।

उनले राज्यले बालबालिकाको अभिभावकत्व लिन्छ तर त्यसलाई सही सदुपयोग गर्ने भूमिका अभिभावकले निभाउनु पर्ने बताइन् । निजी विद्यालयमा अध्ययन गर्ने विद्यार्थीलाई अभिभावकले जति समय दिएका हुन्छन् सरकारी विद्यालयमा अध्ययन गर्ने विद्यार्थीलाई समयनै दिँदैनन् भन्दै उनले सम्बन्धित निकायको ध्यानाकर्षण समेत गराइन् । कार्यक्रममा महिला बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिकमन्त्री थममाया थापाले बालबालिकासम्बन्धी ऐन, २०७५ को प्रभावकारी कार्यान्वयन गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरिन् ।